Osiedle Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Rakowcu

ul. Pruszkowska i Wiślicka, Warszawa
1934-1938

Osiedle WSM na Rakowcu wyrastało z krytyki sytuacji mieszkaniowej lat dwudziestych. Założony przez lewicowych działaczy wywodzących się z robotniczej spółdzielczości WSM, do opracowania projektu zaprosił awangardowych architektów z Praesensu. Szymon i Helena Syrkusowie po raz pierwszy koncepcję osiedla zaprezentowali w 1930 roku, podczas III Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej CIAM w Brukseli. Rok później w Berlinie, Walter Gropius, czołowy przedstawiciel stylu międzynarodowego, powiedział, że „zrealizowanie budowy osiedla będzie naprawdę pionierskim czynem”. Osiedle na Rakowcu pomimo niewielkiej skali i ograniczonych środków było szeroko komentowane i stanowi modelowy przykład awangardowej architektury mieszkaniowej lat trzydziestych.
Ograniczenia budżetowe i technologiczne sprawiły, że mimo nowoczesnej formy zastosowano tradycyjne technologie budowlane. W ramach inwestycji powstało sześć dwupiętrowych bloków, z 48 mieszkaniami w każdym. Powierzchnia lokali wynosiła około 35 m2, posiadały one dwie izby, toaletę oraz kuchnię. Mieszkania były jednostronne, ale duże okna zapewniały optymalny dostęp do światła. Poziom nasłonecznienia wpłynął także na decyzję o usytuowaniu budynków prostopadle do ulicy, tak by mieszkania zwrócone mogły być na wschód oraz zachód. Do mieszkań przynależały ogródki o powierzchni 1 ara, w których mieszkańcy mogli uprawiać własne owoce i warzywa, a ogólnodostępny staw osiedlowy zapewniał dostęp do ryb.
Poza budynkami mieszkalnymi wybudowano także Dom Społeczny, mieszczący podstawowe funkcje obsługi osiedla – pralnię, suszarnię, gabinet lekarski i stomatologiczny, przedszkole oraz salę widowiskową.

Zdjęcie archiwalne – Muzeum Architektury we Wrocławiu
Zdjęcia wystawy – Katarzyna Średnicka