Dom Heleny i Ludwika Karola Krzymuskich

ul. Walecznych 12, Warszawa
1934-37

Wielorodzinny dom przy na rogu Walecznych i Dąbrowickiej powstał w latach 1934-37 z inicjatywy Heleny i Ludwika Karola Krzymuskich, rodziny aktywnej w obszarze kopalń i fabryk na Górnym Śląsku. W swoim projekcie Syrkusowie zastosowali sformułowane przez Le Corbusiera pięć zasad nowoczesnej architektury. Bryła domu została częściowo posadowiona na smukłych filarach, dzięki czemu nabrał on lekkości. To odcięcie podkreślają także materiały wykończeniowe – jasny tynk górnej części kontrastuje z ciemnym klinkierem ścian przyziemia. Kompozycja fasady opiera się o zastosowanie wstęgi horyzontalnych okien. Na płaskim dachu budynku architekci wyznaczyli rekreacyjne tarasy. Wnętrza zaplanowano w sposób swobodny, pozostawiając mieszkańcom swobodę w ich aranżacji. Od wschodu projekt urozmaicają żelbetowe i metalowe słupy pergoli w obrębie tarasów. Budynek zachował się w świetnym stanie do dziś – wciąż podziwiać można w nim m.in. wykończone drewnianą okładziną schody z fornirowaną dębem balustradą, czy płytowe drzwi do mieszkań z kulistymi, mosiężnymi gałkami.

Dom Zofii Rosińskiej

ul. Katowicka 26, Warszawa
1934-35

Willa przy skrzyżowaniu ulic Walecznych i Katowickiej to jedna z pierwszych prywatnych realizacji małżeństwa Syrkusów. W jej architekturze odnaleźć możemy inspiracje projektami Waltera Gropiusa i Le Corbusiera. Architekci wykorzystali w tym niewielkim obiekcie cały szereg właściwych dla funkcjonalizmu zabiegów. Prosta bryła przykryta płaskim dachem, urozmaicona jest charakterystycznym zagięciem bocznej ściany. Od nasłonecznionej strony zaplanowano taras na piętrze z ozdobnymi roślinami, a pod nim część dzienną z ogromnym, wstęgowym oknem otwierającym wnętrze zlokalizowanego w tym miejscu ogrodu zimowego na otoczenie. Dom posiadał dwa wejścia – główne od strony ulicy Katowickiej otrzymało ekspresyjną, żelbetową oprawę z podwieszonymi schodami na planie trójkąta, drugie wejście służyło celom gospodarczym i łączyło piwnicę z przyziemiem.

Dom Anieli Landau

ul. Estońska 8, Warszawa
1938

Dom, a właściwie niewielka kamienica Aneli Landau położona na Saskiej Kępie to kolejny przykład realizacji Syrkusów, która przejawia ich ówczesne zainteresowanie estetyką projektów Le Corbusiera. Prosta, otynkowana bryła dwóch górnych pięter jest nieco wysunięta przed lico parteru, podkreślając swoją odrębność i odrywając budynek od ziemi. Lekkości nadają mu przechodzące przez całą długość elewacji wstęgowe okna, których artykulacja ujawnia wewnętrze podziały konstrukcyjne. Ściany parteru wykończono w sposób mocno kontrastujący z lekką bryłą powyżej – obłożone zostały surowym, łamanym kamieniem o bardzo zróżnicowanej fakturze i kolorystyce. W tym miejscu zastosowano także mniejsze podwójne okna, a część centralną cofnięto o dodatkowe kilkadziesiąt centymetrów podkreślając symetrię projektu.

Zdjęcia archiwalne – Muzeum Architektury we Wrocławiu
Zdjęcia wystawy – Katarzyna Średnicka